KRİPTO VARLIK YASASI TBMM’DE KABUL EDİLDİ
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“Kanun”) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi olarak meclise gelen düzenleme 02.07.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun teklifinin kabul edilmesiyle beraber Türkiye’de kripto varlıklara yönelik ilk yasal düzenleme yapılmıştır.
Kanun kapsamında kripto varlık alanının düzenlenmesine yönelik yetki Sermaye Piyasası Kurulu’na (“Kurul”) verilmiş ve Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları’nın (“KVHS”) (Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşlar) kurulması ve hizmet verebilmesi için Kurul’dan lisans almaları gerekliliği düzenlenmiştir. KVHS’lerin ortaklarına, yöneticilerine, personeline, organizasyonuna, sermayelerine ve sermaye yeterliliğine, yükümlülüklerine bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına, pay devirlerine, yapabilecekleri faaliyetlere, geçici veya sürekli olarak durdurulmasına ilişkin esaslar ve uymaları gereken ikincil düzenlemeler ise 02.01.2025 tarihine kadar Kurul tarafından belirlenecektir.
Kanun kapsamında bir diğer önemli başlık ise Kripto Varlık Hizmeti sağlayan Şirketlerin paylarını devretmesi durumunda Kurul’dan izin almaları gerekliliğinin düzenlenmesidir. Bu husus Kanun’un yürürlük tarihi olan 02.07.2024 tarihinde KVHS olarak faaliyet gösteren kuruluşları da kapsamakta olup belirtilen düzenlemelere aykırı olarak gerçekleştirilen devirler, pay defterine kaydolmayacak ve hükümsüz sayılacaktır.
Kanun kapsamında KVHS’ler; sistemlerinin güvenli bir şekilde yönetilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak, önlemleri almak ve gerekli iç kontrol birim ve sistemleri oluşturmakla yükümlü hale getirilmişlerdir. KVHS’lerin kuruluşlarına ve/veya faaliyete başlamalarına ilişkin olarak Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurulu’nun (“TÜBİTAK”) belirleyeceği kriterlere uygunlukları aranacaktır.
Diğer regülasyona tabi finansal kuruluşlarda olduğu gibi, yeni düzenleme Kripto Varlık Hizmeti sağlayan Şirketlerin ortaklarına da birtakım kurallar getirmiştir. Bu kurallar; ortakların müflis olmaması, konkordato ilan etmemiş olması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması, Kanun’da belirtilen suçlardan kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunmaması ve gerekli mali güç, işin gerektirdiği dürüstlük ve itibara sahip olunması, ortaklık yapısının şeffaf ve açık olmasıdır.
Ek olarak KVHS’ler üzerinden kripto varlıların alınıp satılmasına, takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlenme, tedbir ve yaptırım uygulama yetkisi Kurul’da olmakla beraber bankalara getirilecek yükümlülükler bakımından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (“BDDK”) görüş de alınması gerekecektir.
Kanun kapsamında KVHS’lerin müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartının geçersiz olması ve müşterilerin şikayetlerinin hızlıca çözülmesine yönelik olarak etkili mekanizmalar kurulması gerekliliği de düzenlenmiştir.
Ek olarak yurt dışında yerleşik KVHS’ler tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunulması izinsiz kripto varlık hizmeti sayılacaktır. Bu hizmet sağlayıcılar Türkiye’de işyeri açılması ve Türkçe internet sitesi oluşturulması, doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığı ile tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerinin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edilecektir.
Kurul’a verilen önemli bir diğer yetki ise; Kurul, KVHS’lerin mali yükümlülüklerini yerine getiremediğini veya getiremeyeceğini tespit ederse 3 ayı geçmemek üzere verilecek uygun süre içinde mali yapılarını güçlendirmelerini isteyebilecek veya herhangi bir süre vermeden KVHS’ler tarafından verilen hizmeti geçici olarak durdurabilecektir. Kurul’un, kusuru tespit edilen bir yönetici veya çalışanın imza yetkilerini de kısıtlama hakkı bulunmaktadır.
Kripto Varlık Hizmeti sağlayan Şirketlerin Yönetim Kurulu üyeleri, görevi nedeniyle kendilerine tevdi edilen, gözetmekle yükümlü oldukları para yerine geçen evrak ve senetleri, kripto varlıkları kendisinin ya da başkasının zimmetine geçirirse sekiz yıldan on dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilecektir.
Kurul’un, 2 Temmuz 2024’te yayınladığı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Duyuru’da (“Duyuru”) KVHS’ler ile ilgili önemli bilgiler yer almaktadır. Kripto varlıkların alım satımı, takas, transfer ve saklama hizmetleri ile özel anahtarların saklanması ve yönetimi faaliyetleri, ticari veya mesleki olarak icra edildiğinde Kanun kapsamında değerlendirilecektir.
Mevcut kripto varlık hizmet sağlayıcıları ise 02.08.2024 tarihine kadar Kurul’a başvuruda bulunarak gerekli belgelerle faaliyet izni veya tasfiye kararı almak zorundadır. Tasfiye kararı alan kuruluşlar, 02.10.2024 tarihine kadar bu süreci tamamlamalı ve müşterilere durumu bildirmelidir.
Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcıları ise Türkiye’deki faaliyetlerini en geç 02.10.2024 tarihine kadar sonlandırmak zorundadır. Bu tarihten sonra faaliyette bulunmaya devam edenler hakkında cezai işlemler uygulanacaktır. Ayrıca, kripto varlık işlemleri için kullanılan ATM ve benzeri elektronik cihazların faaliyetleri de aynı tarihe kadar sonlandırılmalıdır. Kurul’a yapılan başvurular, eksiksiz ve yeterli oldukları takdirde internet sitesinde ilan edilecek olup, eksik veya yetersiz başvurular listeye dahil edilmeyecektir. İzinsiz KVHS faaliyetinde bulunan kişiler, üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilecektir.
GRC LEGAL Yorumu
Kripto Varlık sektöründe ülkemizde ve dünyada geçmişte yaşanan ve binlerce kişinin mağdur olmasıyla sonuçlanan olaylardan sonra yapılması zaruri olan kanuni düzenlenme sonunda yürürlüğe girerek bu kapsamda ülkemizde ilk adım atılmıştır. Zaman içerisinde sektör dinamikleri ile birçok ek düzenlemeye ihtiyaç duyulabileceği ön görülmekle birlikte KVHS’lere yönelik düzenleme ülkemizde bu konuda atılan ilk adım olması sebebiyle oldukça önemli bir yere sahiptir. Kripto varlık sektörü teknoloji ile gelişen ve günümüzde oldukça yaygın hale gelen bir sektör olup piyasanın doğası ve hacmi gereği, siber saldırıların ve dolandırıcılık faaliyetlerinin çok sık görüldüğü bir alandır. Bu sebeple belirli regülasyonların, kuralların ve gerektiği takdirde yaptırımların uygulanacağı mevzuat ilkelerinin kabul edilmesi vatandaşların finansal güvenliği açısından da son derece önemlidir.
Ek olarak yapılan düzenleme kapsamında KVHS’lerin, TÜBİTAK tarafından belirlenecek olan altyapı ve bilgi teknolojileri kriterlerine uyum sağlama zorunluluğu, Kripto Varlık Hizmeti sağlayan Şirketlere ve bu Şirketlerin Yönetim Kurullarına yönelik şartların getirilmesi ve Kurul tarafından getirilecek kriterlerin, sektöre olan güveni arttıracağı ve mağduriyetleri azaltacağı kanaatindeyiz.
