TEKNOPARKTA OFİS AÇMANIN YOLLARI: KAPSAMLI BİR REHBER
İşbu bilgi notunda; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) kapsamında; Teknoloji Geliştirme Bölgesinde (“Teknopark”)1 ofis açmanın yolları, yararlanılabilecek destek ve muafiyetler, ofis açılmasına yönelik sözleşmesel süreçler ele alınmaktadır.
Tanımlar:
- Yönetici Şirket: Teknopark bölgesinin yönetimi ve işletmesinden sorumlu şirkettir.
- Bölge: Başvuruda bulunulacak teknoloji geliştirme bölgesidir.
- Proje Değerlendirme Komisyonu: Genelde biri sektör uzmanı, ikisi öğretim üyesi olmak üzere üç üyeden oluşan ve projelerin değerlendirilmesi aşamasında rol alan
- Araştırma ve geliştirme (“Ar-Ge”): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dâhil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır.
- Ar-Ge Personeli: Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı, yazılımcı ve
- Firma: Teknopark’ta AR-GE projeleri gerçekleştirmek isteyen oluşumdur.
1.Teknopark’ın Kuruluş Amacı Nedir?
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin kuruluş amacı; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun (“Kanun”)1/1. maddesinde, “teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamak” olarak tanımlanmaktadır. Aynı konu 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’unun 1/1. maddesinde “Ar-Ge’ye, yeniliğe ve tasarıma yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge ve tasarım personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek” olarak düzenlenmektedir.
2.Teknopark’ta Kimler Yer Alabilir?
Kanun’un 5/4. maddesi uyarınca, yabancı özel hukuk tüzel kişileri 05/06/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yönetici şirkete iştirak edebilirler. Bu kapsamda, Teknopark’ta AR-GE projeleri gerçekleştirmek isteyen ve projelerinin Teknopark’a uygunluğu sağlanan yerli ve yabancı firmalar yer alabilecektir.
3.Teknopark’ta Faaliyet Gösteren Firmalar Yabancı Uyruklu Personel Çalıştırabilir mi?
Kanun’un 7. maddesi uyarınca; yönetici şirkette ve bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bölgelerde 4875 sayılı Kanun, 27/02/2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilir.
4.Teknopark ‘ta Faaliyete Başlamak İçin Şirket Merkezini Bölgeye Taşımak Gerekli Midir?
Şirket merkezinin bölgede olması zorunlu olmamakla beraber bölgedeki Ar-Ge ve yazılım ofisinin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre “işyeri” niteliğinde olması gereklidir. Merkezi bölgenin il sınırlarında olmayan şirketlerin bu koşulu yerine getirmesi için bölge ofislerinin şube olması zorunluluğu bulunmaktadır.
Her ne kadar işbu bilgi notunda Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Teknopark olarak yer almış olsa da Teknoparklar bazı bölgelerde Teknokent olarak adlandırılabilecektir.
5.Teknopark’a Nasıl Başvuru Yapılır?
Başvuru süreçlerinde izlenecek adımlar her Teknopark’ta farklılık gösterebilecek olmakla birlikte aşağıda genel olarak izlenmesi gereken yol haritası çizilmeye çalışılmıştır:
- Başvurular ilgili Teknopark sitesi üzerinden Online Başvuru Aday Formu’nun doldurulmasıyla alınmaktadır.
- Online başvurunun yeterli bulunması halinde Ar-Ge projesine ait bilgilerin Teknopark’a iletilebilmesi amacıyla aday ile iletişime geçilerek gerekli formlar gönderilir.
- İlgili formlar aday tarafından doldurularak kuruluş ve güncel ortaklık yapısını gösteren ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri, vergi levhası fotokopisi, firma ve proje tanıtım sunumu, başvuru ödeme dekontu, proje ekibine ait özgeçmişler, iş bitirme ve referans yazısı (varsa), sertifikalar ve belgeler (varsa,) iş-zaman planı (varsa), son üç yıllık kar – zarar tabloları, ticaret odası faaliyet belgesi dokümanları ile birlikte ilgili birime gönderilir. Her Teknopark özelinde istenilecek dokümanlar değişebilmektedir.
- Firma başvuruları incelenerek şekil olarak yeterli görülen tüm başvurular değerlendirme sürecine alınır. Başvuruların uygunluğu Proje Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilir. Yer alması uygun görülen projelerin firma tarafından seçilen odak alanlarına ve ofis tahsis talebine de uygun olması halinde başvurular Teknopark Yönetim Kurulu’nun onayına Yönetim Kurulu tarafından onaylanan başvurular ofis tahsis sürecine yönlendirilir.
- Başvurusu uygun görülen girişimciler ile sözleşme yapılır. Yer tahsislerinde her bir çalışan için Uluslararası Çalışma Örgütü (“ILO”) standartlarında m² belirlenmesine özen gösterilmekte olup bu oran her bir Ar-Ge ve tasarım personeli için ortalama 8 m² olarak belirlenmiştir. Bu oran, mevzuatın gereklilikleri, girişimcinin talebi, proje gereklilikleri ve çalışma ortamının düzenine göre, bölge yönetici şirketinin bilgisi ve onayı dâhilinde farklılık gösterebilecektir.
6.Teknopark’ta Yararlanılabilecek Destek ve Muafiyetler Nelerdir?
İlgili mevzuat uyarınca aday firmaların gerekli şartları sağlaması halinde aşağıda yer alan muafiyetlerden yararlanması mümkündür:
6.1. Firma ve Girişimcilere Gelir ve Kurumlar Vergisi Muafiyeti
Kanun’un geçici maddesi uyarınca; yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.
6.2. Ar-Ge ve Yazılım Personeline Gelir Vergisi Muafiyeti
Bölgede çalışan; AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31.12. 2028 tarihine kadar gelir ve her türlü vergiden müstesnadır. Yazılım geliştirme ve Ar-Ge personelinin Ar-Ge projesi kapsamında TGB Yönetici Şirketinin izni ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın onayı ile Teknopark dışında geçirdiği süreye ait ücretler de gelir vergisinden müstesnadır.
6.3. KDV Muafiyeti
Teknopark ’ta faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde (31.12. 2028 tarihine kadar) münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır.
6.4. Sigorta Prim Desteği
5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun’un 3. maddesine istinaden ve Kanun kapsamında Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firmalarda görev yapan ve ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmalar karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.
6.5. Destek Personeline Gelir Vergisi Muafiyeti
Bölgede çalışan destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31.12. 2028 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Muafiyet kapsamındaki destek personeli sayısı AR-GE personeli sayısının yüzde onunu aşamaz.
6.6. Bölge Dışı Çalışma İzni
Bölgede yürütülen projeler kapsamında bölge dışında geçirilen sürelerin bir kısmı veya tamamı Yönetici Şirketin izni ile yasa kapsamında desteklenmektedir.
6.7. Yabancı Yatırımcıların Teşvik Edilmesi
Yabancı özel hukuk tüzel kişileri 05.06.2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yönetici şirkete iştirak edebilir. Ayrıca, yabancı yatırımcılar, Kanun ve 6170 sayılı Kanun kapsamında yazılım geliştirme ve Ar-Ge faaliyetlerini Bölgede yürütebilir.
6.8. Gümrük Vergisi Muafiyeti
Bölgelerde Kanun kapsamında yürütülen yazılım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır.
6.9. Nitelikli Eleman Desteği
Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri firmalarının, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Ancak bu kapsamda her bir Teknopark firmasına sağlanacak destek, ilgili ayda Teknopark firmasında istihdam edilen toplam personel sayısının yüzde onunu geçemez.
7. Teknopark ile Firma Arasındaki Sözleşmenin Feshedilmesi
Aşağıda sayılan örnek hallerin vuku bulması halinde Teknopark ile imzalanan mevcut kira sözleşmesi süresi dikkate alınmaksızın fesih olunmuş sayılır ve firmanın bölgeden tahliye edilmesini temin edecek gerekli işlemler başlatılır:
- Kanun’a, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’ne, Yönetmelik’e yönetici şirket talimatlarına ve diğer mevzuat ve kurallarına uyulmaması,
- Binanın/ofisin sözleşme şartlarına uygun olarak kullanılmaması, Teknopark yönetim birimin onayını almaksızın tadilat ve değişiklik yapılması,
- Yönetmelik’in 14/1-ı maddesi uyarınca, firmanın yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri,
- Firmanın sözleşmeden doğan borçlarını ödememesi veya mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi,
- Firmanın tasfiyeye girmesi, iflas etmesi, iflas erteleme kararı alması, konkordatoya başvurması, aleyhine aciz vesikası alınması,
- Yönetmelik’in 14/1-ı maddesi ve Kanun’un 5/15 maddesi uyarınca Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili; Ar-Ge projesini tamamlayan firmanın mevzuat gereği belirtilen 3 aylık süreye rağmen yeni proje sunmaması.
GRC LEGAL Yorumu:
Teknoparklarda ofis açmak, teknoloji ve Ar-Ge odaklı projeler gerçekleştiren firmalar için büyük avantajlar sunmaktadır. Vergi muafiyetleri ve sigorta prim destekleri gibi teşvikler, bu bölgelerde faaliyet gösteren firmaların mali yüklerini hafifletirken, Firmalara sağlanan vergi muafiyetleri ise nitelikli iş gücünü cezbetmektedir. Ayrıca, yabancı yatırımcılar için sunulan imkanlar, uluslararası iş birliklerinin ve teknoloji transferinin önünü açmakta; firmaların bu fırsatlardan yararlanarak iş süreçlerini geliştirmelerine ve rekabet avantajı elde etmelerine imkan sağlamaktadır. Kanaatimizde Teknoparklar uzun vadede şirketlerin büyüme ve inovasyon hedeflerine ulaşmalarına önemli katkılar sağlayacaktır.
