REKLAM KURULU BASIN BÜLTENİ İNCELEMESİ NİSAN 2024
İçindekiler
ToggleReklam Kurulu (“Kurul”), her ay Basın Bültenleri ile sosyal medya, internet sitesi vb. platformlarda yapılan reklamlarla ilgili değerlendirmelerini yayınlamakta, idari para cezası başta olmak üzere anılan reklamları durdurma gibi yaptırımlar uygulamaktadır.
Nisan 2024’te yayımlanan Reklam Kurulu’nun 344. Basın Bülteni (“Bülten”), 161 karardan ve iletişim hizmetleri, gıda, sağlık, kozmetik ve temizlik ürünleri, haksız ticari uygulamalar, sağlık gibi çeşitli başlıklardan oluşmaktadır. Bu çerçevede yapılan inceleme çalışmasında, Bülten’de yer alan ilgi çekici ve özellikle idari para cezası uygulanan kararlara yer verilmeye çalışılmıştır.
GIDA
- Bayer’e ait takviye edici gıda ürününe ilişkin tanıtımlar nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; firmaya ait “Supradyn Focus Film Kaplı Tablet Multivitamin, Mineral ve Ginseng İçeren Takviye Edici Gıda” adlı takviye edici gıda ürününe ilişkin olarak muhtelif mecralarda “O Melissa Vargas herkes onu başarıları ile tanıyor peki onun hikayesinin ardında kimler var? Mesela zorlanan Vargas, pes eden değil pes dedirten, kendi ile yarışan, bin parçaya bölünen, düşen ama hep devam eden Vargas, aslında seni sen yapan devam etmeyi seçtiğin o an. Aradığın güç içinde, Supradyn her gün yanında…” şeklinde ifadelerle tanıtım yapıldığı, reklam filminde güçlü sporcu kişiliği ile tanınan Melissa Vargas’ın zorlandığı, yoğun programı içerisinde birçok şeye yetişmeye çalıştığı, zorlu antremanlarına ve mücadelerine karşılık Supradyn ile güç ve enerji bulduğu, bu sayede durmadan ve pes etmeden devam ettiği şeklinde bir kurgu kullanıldığı görülmektedir. Bu kapsamda, 20.04.2023 tarih ve 32169 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanan “Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Kılavuzu” Ek-1 listesinde muhtelif besin ögesi, madde, gıda veya gıda kategorisi için kullanımına izin verilen sağlık beyanlarının sayılmış olduğu, ancak inceleme konusu reklamlarda yer alan söz konusu ifade ve görsellere bütün olarak bakıldığında söz konusu reklam filminin kompozisyonu ve reklam metninde kullanılan ifadeler ile anılan ürünün fiziksel performansı ve konsantrasyonu arttırmaya yönelik bir algı oluşturduğu, dolayısıyla bu durumun sağlık beyanlarına ilişkin mevzuata aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, Kurul tarafından reklam veren Bayer Türk Kimya San. Ltd. Şti. hakkında, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 63’üncü ve 77/12’nci maddeleri uyarınca 388.526 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
- Yemek Sepeti firmasına ait mobil uygulama üzerinden “Ekrem Coşkun Döner” isimli restoranlarının da dahil olduğu “1 Ye 1 Hediye! Süper Restoran” ifadelerine yer verilerek gerçekleştirilen kampanya reklamları nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; tüketicilerin söz konusu reklamlar kapsamında firmaya ait mobil uygulama üzerinden anılan kampanyadan faydalanmak amacıyla “Ekrem Coşkum Döner” isimli restoranlardan et döner siparişi verdikleri ancak ilgili kampanya reklamlarında vaat edildiği şekilde hediye ürünün gönderilmediği, Ticaret Bakanlığı’na gönderilen yazı ile bahsi geçen kampanyanın et döner isimli ürünü kapsamaması dolayısıyla tüketicinin muhtelif kampanyadan yararlanamadığının anlaşıldığı, ancak söz konusu reklam içeriğinde yalnızca “1 Ye 1 Hediye” şeklinde ifadelere yer verilerek tanıtımların yapıldığı, bu nedenle ilgili reklamların, tüketiciler nezdinde kampanyaya dahil olan restoranların tüm ürünlerini kapsadığı algısı oluşturduğu, fakat anılan kampanyanın içeriğini, kampanyaya dahil olan restoranların belirleyeceği ürün ya da menüler için geçerli olduğu hususunun bahsi geçen reklamlarda açık bir şekilde belirtilmemesi dolayısıyla söz konusu reklamların tüketicileri yanıltıcı ve aldatıcı nitelik teşkil ettiği değerlendirilmiş olup, Yemek Sepeti Elektronik İletişim Perakende Gıda Anonim Şirketi hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 059 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
İLETİŞİM HİZMETLERİ
- Turkcell’e ait mobil uygulama üzerinden yürütülen reklamlar nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; Mega+21 GB Paketi isimli tarifeye ilişkin mobil uygulama üzerinden sunulan tekliften daha uygun teklifler bulunduğu iddia edilmekle birlikte bu hususu destekler nitelikte başkaca bir bilgi/belgenin dosyada bulunmadığı, bununla birlikte reklam veren tarafından yapılan açıklama doğrultusunda fiyat konusunda satış kanalları arasında bir ayrıma gidilmemiş olması halinde mobil uygulama üzerinden söz konusu tarife için “Bu teklif için Turkcell kanalları arasındaki en iyi fiyat!” ibaresinin kullanılmasının, tüketicinin tarifeyi hangi satış kanalı üzerinden alırsa alsın aynı fiyat bilgisi ile karşılaşacak olması ve bu anlamda mobil uygulama üzerinden sunulan teklifleri tercih etmesini gerektirecek ekonomik bir gerekçe bulunmaması gerektiği dikkate alındığında yanıltıcı olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, anılan reklamın tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı olduğu, ortalama tüketicinin algılama düzeyi ile reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi göz önünde bulundurulduğunda gerçeği yansıtmadığı, tüketici mağduriyetine yol açtığı ve dürüst rekabet ilkelerine aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmiş olup, reklam veren Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca anılan reklamları durdurma cezası verilmesine karar verilmiştir.
- LG’ye ait internet sitesinde yayımlanan reklam kampanyaları nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemelerde; kampanya kapsamında yaptığı alışverişin faturasını 10.01.2024 tarihinde yükleyen tüketiciye reklamlarda vaat edilen yakıt puanın fatura yükleme tarihi geçtiği gerekçesiyle verilmediği, bahse konu internet sitesinde Kasım içinde satın alınan televizyonlar için fatura yükleme tarihinin Aralık ayı olduğuna yönelik herhangi bir istisnanın yer almadığı, iddialara yönelik reklam görselleri ile söz konusu kampanyadan kaç tüketicinin yararlandığına yönelik ispatlayıcı bilgi ve belgelerin Ticaret Bakanlığı’na sunulmadığı, dolayısıyla bahse konu reklamlarda ana vaadin istinası niteliğindeki bilgiye yer verilmediği ve sunulan iddiaların aksinin ispatlanamadığı değerlendirilmiş olup, reklam veren LG Electronics Ticaret Anonim Şirketi hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 128 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
DİĞER MAL VE HİZMETLER
- Derimod’a ait internet sitesinde gerçekleştirilen indirimli satış reklamları nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; satış reklamlarının, reklam mevzuatında belirli şartlar çerçevesinde düzenlendiği, bu tür reklamlarda, indirimden önceki fiyat başta olmak üzere indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihlerinin, %…’a varan indirim gibi genel bir duyuru varsa bu alanda, tekil bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapılması durumunda ilgili ürün sayfasında; indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın ilgili mal veya hizmetin tanıtımının yapıldığı ürün sayfası vb. alanlarda açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi gerektiği, İndirim öncesi fiyatın gösterilmesine ilişkin düzenlemenin ise özellikle mevzuatta getirilen “Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır.” ve “ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilemez.” hükümleri ile birlikte değerlendirildiğinde, tüketicilerin fiyat konusunda doğru bir biçimde bilgilendirilmeleri açısından önem arz ettiği belirtilmiştir. Bu bağlamda, indirim öncesi fiyatın mal veya hizmetin ilgili satış kanalındaki fiyat geçmişi ile belirlenmesi gerektiği, diğer bir ifadeyle, internet üzerinden gerçekleştirilen bir kampanya için fiziki mağaza fiyatı, mal veya hizmet için belirlenen sezon fiyatı, üretici/distribütör tarafından tavsiye edilen fiyat veya son otuz gün içerisinde uygulanan en düşük fiyat dışında bir fiyat temel alınarak belirlenen indirim öncesi fiyatın ilgili mevzuat kapsamında tüketicileri yanıltıcı olacağı, gerek ürünlerin belirtilen süreler içerisinde alçalıp yükselen fiyatlarla satışa sunulması gerekse de inceleme konusu tanıtımlarda yer verilen indirim öncesi fiyatların söz konusu tutarlardan yüksek olması dikkate alındığında söz konusu malların daha önce farklı kampanyalara konu edildiği, reklam mevzuatında belirtildiği şekliyle kampanya kapsamındaki malların indirim öncesi fiyatlarının son otuz gün içerisindeki en düşük fiyat olmadığı tespit edilmiş ve değerlendirilmiştir. Dolayısıyla reklam veren Derimod Deri Konfeksiyon Pazarlama Ticaret ve Sanayi A.Ş. hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 059 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
- Pierrecardin’e ait internet sitesinde gerçekleştirilen indirimli satış reklamları nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; internet sitesinde satışa sunulan “Turuncu Kabin Boy Valiz” adlı ürünün başvuru sahibi tüketici tarafından 19.12.2023 tarihinde 4.999,00 TL üzerinden yapılan indirimle 1.852,13 TL’ye satın alındığı, bu kapsamda bahsi geçen ürüne yönelik indirimli satış reklamlarının Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) “İndirimli satış reklamları” başlıklı 14/3 maddesinde yer alan “Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır.” hükmüne uygun olarak yapılıp yapılmadığını tespit etmek amacıyla reklam verenden ilgili ürünlerin 19.12.2023 tarihinden önceki 30 gün içerisindeki fiyat değişimini gösteren fiş, fatura, vb. istendiği ancak Ticaret Bakanlığı kayıtlarına 27.02.2024 tarihinde giren savunma cevabı yazısında inceleme konusu ürüne yönelik fiyat değişimlerini kanıtlar nitelikte fiş, fatura, vb. belgeler sunulmadığından inceleme konusu reklam ve tanıtımlar tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiş olup, reklam veren Aydınlı Hazır Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi hakkında, 6502 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 128,00 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
KOZMETİK VE TEMİZLİK ÜRÜNLERİ
- Uraw Kozmetik’e ait internet sitesinde yer alan muhtelif kozmetik ürün tanıtımları nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; Kozmetik Mevzuatına tabi bulunan tüm kozmetik ürünlerin, insan vücudunun dış kısımlarına uygulanan ve etkileri geçici olan ürünler olması gerektiği; bu bağlamda inceleme konusu tanıtımlarda yer alan sağlık beyanı içeren ifadelerin ilgili mevzuatta belirtilen kozmetik ürün tanımını aşan ve yanıltıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiş olup, reklam veren Uraw Kozmetik Anonim Şirketi hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 128 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
TURİZM
- Türk Hava Yolları’na ait çağrı merkezine ilişkin ticari uygulamalar nedeniyle Kurul’un gerçekleştirdiği incelemede; şirkete ait çağrı merkezi ile başvuran tüketici tarafından 24.02.2024 tarihinde ticari uygulamada bulunana ait çağrı merkezi aracılığı ile bilet alım işlemi gerçekleştirildiği, söz konusu işlem için bilet başına 931 TL çağrı merkezi hizmet bedeli eklenmekle birlikte ilgili duruma ilişkin bilgilendirmenin görüşme başında verilmediği, bilet ücreti ödendikten sonra tüketicinin ücret yüksekliğinin sebebini sorması üzerine çağrı merkezi hizmet bedelinin belirtildiği, söz konusu çağrı merkezi hizmet bedeli bilgilendirmesinin yapılan görüşmelerde belirtilmemesi hususunun çağrı merkezi genel uygulaması olduğunun ticari uygulamada bulunan tarafından verilen cevabı yazıda da belirtildiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda anılan ticari uygulamanın tüketicilerin bir mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozucu veya normal şartlar altında taraf olmayacağı bir tüketici işlemine taraf olmasına yol açıcı nitelikte haksız ticari uygulama arz ettiği değerlendirilmiştir. Dolayısıyla Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 059,00 TL idari para ve anılan haksız ticari uygulamaları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
SAĞLIK
- Body Lab’e ait internet sitesinde gerçekleştirilen tanıtımlar nedeniyle Kurul’un önüne gelen incelemede; internet sitesinin 04.08.2023 tarihli görünümde yer alan tanıtımlarda, “Türkiye ‘ye mi seyahat etmek istiyorsunuz? Formu doldurmak için buraya tıklayın. Nasıl Çalışırız? BodyLab İstanbul, konsültasyonunuzu çeşitli şekillerde planlayabilir. Bu telefonla veya çevrimiçi bir alım sırasında yapılabilir. Bu görüşme sırasında cerrah için gerekli tüm bilgileri topluyoruz. Tüm veriler daha sonra İstanbul ’daki ilgili plastik cerraha gönderilir. Cerrahtan yanıt aldıktan sonra size fiyat teklifini göndereceğiz. Keskin fiyatlar …Türkiye’ye seyahat eden tüm yolcular negatif PCR testi gösterebilmelidir. Bu, 72 saatten eski olmamalıdır. Türkiye ‘ye girmek için aşağıdaki formu da doldurmanız gerekmektedir. Her zaman hizmetinizdeyiz ve sizi İstanbul ‘da ağırlamayı dört gözle bekliyoruz. Saygılarımızla BodyLab İstanbul…Neden Türkiye? BodyLab ‘in birlikte çalıştığı doktorlar plastik cerrahide uzun yıllara dayanan deneyime sahiptir. Hastaneler ayrıca tüm gereksinimleri karşılar ve en son teknolojiye sahiptir. Hizmet ve kalite bizim önceliğimizdir. Uzman doktorlar. Sadece uzman doktorlarla çalışıyoruz. Türkiye ‘de plastik cerrahi fiyatları. Türkiye ‘de tüm fiyatlar daha düşük olduğu için prosedür kendi ülkenizden daha ucuz olacaktır. Türkiye ‘deki hizmet. Türkiye ‘deki, insanların hizmeti ve samimiyeti beklentilerin ötesinde. Brezilya Poposu Kaldırma. Günümüzde her yerde güzel güzel yuvarlak kalçalar görüyorsunuz. Tabii ki herkes spor salonunda 7/24 meşgul olmak istiyor. Artık buna gerek yok! Uzman ekibimizle iletişime geçin ve herkesin imreneceği kalçalara sahip olun! Bizimle birlikte aynanın karşısında gururla durmanızı sağlıyoruz. Karın Germe ve Abdominoplasti. Günümüzde karın germe ile düz bir karına sahip olmak çok kolay.” ifadelerine ve “Ev, E-Danışmanlık, Estetik Cerrahi, Neden Türkiye?, Bilgi, Hakkımızda, Bilgi Arama” gibi başlıklara yer verildiği tespit edilmiştir. Bilindiği üzere, ülkemizde sadece Sağlık Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş turizm acenteleri tarafından uluslararası sağlık turizmi kapsamında aracılık hizmeti verilebileceği, bunun dışında acente/iş yeri/kişi/firma vb. tarafından ulusal/uluslararası sağlık hizmeti alanında yönlendirme/aracılık/arabuluculuk faaliyetlerinin yapılmasının yasak olduğu, ayrıca Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen “Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi” ne sahip seyahat acentelerinin, yalnızca uluslararası sağlık turisti ile beraberindeki refakatçi ve diğer yakınlarına konaklama, ulaşım ve transfer hizmetlerinin sağlanması faaliyetlerini yürütmek üzere yetkilendirildiğinin düzenlendiği, bu bağlamda, inceleme konusu internet sitesinde yer alan tanıtımlar aracılığıyla “Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi” ne sahip olmayan kuruluşun sağlık turizmi alanında hizmet sunduğu yönünde bir algı oluşturmasının ilgili mevzuata aykırı olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla söz konusu tanıtımların tüketicileri yanıltıcı, aldatıcı ve kamu sağlığını bozucu nitelikte olduğu değerlendirilmiş olup, Body Lab Güzellik Merkezi Limited Şirketi hakkında, Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca 059 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir
GRC LEGAL Yorumu:
Nisan ayında yayımlanan Bülten içeriğinden seçkilerimiz incelendiğinde, Kurul’un e-ticaret platformlarının ve mobil uygulamaların yanı sıra reklam metinleri ve çağrı merkezleri üzerinden yürütülen uygulamaları da sıkı bir denetime tabi tutarak çeşitli yaptırımlar uyguladığı, bu kapsamda etki alanını geniş tuttuğu görülmektedir.
Kurul’un reklam faaliyetinde bulunan firmaları, her ay istisnasız olarak indirimli satış reklamları kapsamında Yönetmelik’in 14. maddesi ile ele alınan hüküm uyarınca birtakım yaptırımlara tabi tuttuğu tespit edilmektedir. Bu ayki Bülten’de de indirimli satış reklamları doğrultusunda mezkûr hükme değinen pek çok karar olmakla birlikte kampanya/promosyon gibi uygulamalar yürüten firmaların da söz konusu reklamların tüketicileri yanıltıcı ve aldatıcı nitelik teşkil etmesi sebebiyle yaptırımların muhatabı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, reklam faaliyetinde bulunan her bir firmanın kampanya, promosyon, hediye süreçlerinin zamanı, miktarı, niteliği vb. hususlar doğrultusunda tüketicileri doğru bilgilendirmeleri, eksik veya hatalı bilgiye mahal vermeyecek şekilde reklam kurgularını yürütmeleri önem arz etmektedir.
Ek olarak, firmaların ana iştigal faaliyetlerini yürütürken temin ettikleri hizmetlerin/ürünlerin tabi oldukları veya temas ettikleri mevzuatı da göz önünde bulundurarak hukuka uygun bir reklam faaliyeti yürütmeleri gerektiğinin altı tekrar çizilebilecektir. Nitekim, “Sağlık Turizmi Yetki Belgesi” olmadan reklam veren bir sağlık kuruluşunun tüketicileri yanıltıcı ve aldatıcı tanıtımlar yaparak mevzuata aykırı faaliyetlerde bulunduğu, kozmetik ürünü satışı gerçekleştiren bir başka firmanın ise, kozmetik mevzuatına aykırı hareket ederek reklam faaliyetini sağlık beyanı içeren ifadeler ile yürüttüğü görülmektedir.