FİYAT BİLGİSİ İÇEREN REKLAMLAR İLE İNDİRİMLİ SATIŞ REKLAMLARI VE TİCARİ UYGULAMALARI HAKKINDA KILAVUZ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER
Reklam Kurulu’nun 12 Nisan 2022 tarihli ve 320 sayılı toplantısında 2022/1 numaralı ilke kararı olarak kabul edilmiş olan “Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar ile İndirimli Satış Reklamları ve Ticari Uygulamaları Hakkında Kılavuz” (“Kılavuz”) 15 Nisan itibariyle yayımlanmıştır. Kılavuzun temel amacı, fiyat bilgisi içeren reklamlar ile indirimli satış reklamları ve ticari uygulamalar hakkında reklam veren reklam ajansları, satıcı, sağlayıcı, aracı hizmet sağlayıcı ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi kurum ve kuruluşlara yol göstermek olarak belirtilmektedir.
Kılavuz Kapsamında Dikkat Çeken Düzenlemeler
Tüketicinin teslimat noktasında ödemesi zorunlu masraflar haricinde ürünü edinebilmesi için ödeme yapması gerekli ise o ürün hakkında “bedava, ücretsiz” gibi tabirler kullanılamayacaktır. Bu noktada ücretlerin makul bir şekilde önceden hesaplanması veya bu mümkün değilse “Teslimat ücretleri geçerlidir.” şeklinde belirtmelerin yapılması gerekmektedir.
Bir indirimin belirtilen mağazadaki tüm ürünleri/kategoriyi karşılamaması halinde “tümü, hepsi” gibi ibarelerin kullanılmasından kaçınılması gerekmektedir.
İndirimli satış kampanyalarında sıklıkla gördüğümüz, indirimli fiyatların altına oldukça küçük puntolar ile yazılan “-dan başlayan, -den itibaren” gibi ibarelerin artık okunabilir büyüklükte yazılması ve bu indirim duyurularında malların kapsamının tüketicinin mâkul beklentisini karşılaması gerektiği belirtilmiştir. Bu noktada tüketicinin mâkul beklentisini karşılayacak kapsamın belirtilmemesi de dikkat çekmektedir.
Tüketicinin ani karar vermesini sağlamak, düşünme süresini kısaltmak adına gerçeğe aykırı şekilde mal veya hizmetin çok kısıtlı bir süre içerisinde ve belirli şartlar altında sunulacağı belirtilemeyecektir. Bu noktada herkesçe bilindiği gibi indirim dönemlerinde, özellikle online alışveriş platformlarında “son 4 saat, son 3 adet” gibi ibarelere sıkça yer verildiğini ancak bu yönlendirmelerin çoğunlukla yanıltıcı nitelikte olduğu görülmektedir. İlgili düzenleme ile bu yanılsamanın ve alıcı grubunun satın alma noktasında hızlı hareket etmesinin önüne geçilmek istendiği anlaşılmaktadır.
Yaşlılar, engelliler ve çocuklar gibi “hassas tüketici gruplarına” yönelik indirimli satış reklamlarında ilave özen yükümlülüğü getirilmiştir. Bu yükümlülükleri sıralamak gerekirse:
- Mal veya hizmetin fiyatının düşük olduğu algısını yaratacak şekilde fiyat bilgisine ek olarak “yalnızca, sadece” gibi ifadeler kullanılmamalıdır.
- Çocuklar bir mal veya hizmeti edinebilmek adına ebeveynlerini ya da başkalarını ikna etmeye teşvik edilmemelidir.
- Mal veya hizmetleri edinmek adına çocukların sözleşme yapmalarını ima edecek ifadeler kullanılmamalıdır.
- Yurt dışında ifa edilmesi öngörülen paket turlar veya eğitim hizmetleri ile yurt dışı ulaşım ve konaklama hizmetlerinin reklamları dışında, reklamlardaki satış fiyatları TL üzerinden, “Türk lirası, TL” gibi ibarelerle belirtilmelidir.
- İndirim reklamlarında; önceki fiyat, indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri, indirimli olarak satışa sunulan ürün sınırlı sayıda ise miktarı açıkça belirtilmelidir.
- Hangi mal veya hizmetin indirim kapsamında olacağı hususunda veya indirimin miktarında anlam karışıklığına yol açacak, tüketiciyi yanıltabilecek, gerçeğe oranla daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade ve görüntülere indirimli satış reklamlarında yer verilemeyecektir.
Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde, indirimin uygulandığı tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınacaktır. Bunun yanında çabuk bozulabilen mallar kapsamında esas alınacak fiyat, 30 gün içindeki en düşük fiyat değil, o malın bir önceki fiyatı olacaktır.
Yine duyurulara ilişkin olarak reklamlarda “Şahane/Muhteşem Kasım, Cuma Teklifleri, Dev Fırsatlar, Yıldızlı Günler” gibi fiyat indirimi izlenimi uyandıracak bu tür ibareler kullanılabilecek ve her ürünün bu kapsamda önceki fiyatının belirtilmesine gerek olmayacaktır. Ancak, ürünlerin kendi duyurularında, her ürün için “önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın” veya “bir önceki fiyatın” belirtilmesi zorunlu olacaktır.
Son hükümler içerisinde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne ve Kılavuz’a aykırı yapılan reklam ya da ticari uygulamanın düzeltilmesinin sorumluluğu ortadan kaldırmayacağı düzenlenmekle birlikte, sorumluluk noktasında idari para cezası gibi bir düzenlemeye Kılavuz içerisinde yer verilmemesi nedeniyle; özellikle yaptırım noktasında diğer ilgili mevzuatı değerlendirebilmek önem arz edecektir. Bu anlamda Kılavuz’un da uygulama ile birlikte görünürlük kazanarak şekilleneceğini de söylemek mümkün olabilecektir.
Genel olarak, reklam veren konumunda olan satıcılar, aracı hizmet sağlayıcıları gibi kişi ve platformlara yeni yükümlülükler getirilerek özellikle indirimlerde şeffaflığı sağlamak adına tüketicilerin oldukça yararına düzenlemeler getirildiği göze çarpmaktadır. Yakın zamanda 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun içerisinde tüketici lehine yapılan esaslı değişiklikler de baz alındığında, çevrimiçi alışverişin artık yeni normal haline geldiği şu dönemlerde konunun gündemde büyük bir yer edindiği ve bir süre daha gündemi meşgul edeceği bariz gözükmektedir.
